Kanser kelimesi akla ölümü getirmektedir. Bunun altında insanların duydukları, gördükleri ve deneyimleri yatmaktadır. Her geçen gün kanserli hasta sayısı artmaktadır. Bu artıştan çoğunlukla çevresel faktörler veya kişilerin yaşam tarzları sorumlu tutulsa da, asıl neden insanların yaşam sürelerinin uzamasıdır. Bu nedenle herkesin kanserin eskiye göre daha çok görüldüğü şeklinde bir gözlemi bulunmaktadır. Günümüzde insanları en çok öldüren iki hastalık kalp ve kanser hastalıklarıdır.
Kanser kelimesi latince olup yengeç anlamında olup, vücudun normal hücrelerinin yapı ve özelliklerini değiştirerek daha hızlı çoğalması ve ölümsüzlük özelliğini kazanmasıyla meydana gelmektedir. Kanser hücreleri organlarda ve vücutta arttıkça, normal hücreler görevlerini yerine getirememeye başlamaktadır. Bunun sonucunda iştahsızlık, kilo kaybı, enfeksiyon, kanama ve organ yetmezlikleri gelişmektedir.
En çok öldüren kanser türü akciğer
Bugün için erkeklerde en sık görülen kanser akciğer kanseri iken, kadınlarda en sık görülen meme kanseridir. Ancak her iki cinste de en çok öldüren kanser akciğer kanseridir. Prostat kanseri erkeklerde en çok görülen kanserlerden birisidir. Ancak hormon karşıtı tedaviyle hastalık kontrol altına alınabildiği için hastaların yasam süresi uzundur. Kalın barsak, mide, pankreas, yumurtalık ve baş boyun kanserleri toplumda sık görülen diğer kanser türleridir.
Günümüzde tıbbın bütün alanlarındaki gelişmelere paralel olarak kanser tedavisinde de ilerlemeler kaydedilmiştir. Hastalığın erken evrelerinde en etkili tedavi yöntemi ameliyattır. Yapılan ameliyat hastanın yaşam kalitesini ve süresini belirlemektedir. Meme kanserinde ameliyatta koltuk altı lenf bezlerinin alınması gerekebilmektedir. Koltuk altı lenf bezleri alındığında hastaların kol şişliği olabilmektedir. Ancak koltuk altı lenf bezi tutulumu yoksa bunların çıkarılmasına gerek yoktur. Meme kanserli hastaların koltuk altı lenf bezleri ameliyat sırasında değerlendirilerek tutulum yoksa bunların alınmaması uygun bir ameliyat yöntemidir. Ameliyattan sonra hastalığın tekrarlama riskini azaltmak için kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilmektedir. Radyoterapi ışın tedavisi olarak bilinen tedavinin diğer adıdır. Kemoterapi ilaçları, hormon önleyici ilaçlar, akıllı ilaçlar, kemik güçlendirici ilaçlar, kemik iliğini uyarıcı ilaçlar kanser tedavisinde kullanılmaktadır.
İleri evrelerde ise hastayı rahatlatmaya yönelik ameliyat yapılabilir. Örneğin karaciğer metastazı olan kalın barsak kanserli hasta barsak tıkanıklığı olmasın diye ameliyat edilebilir. Hastanın ömrünü daha rahat geçirebilmesi için kemoterapi ve radyoterapi verilebilir.
Hastane kanser konseyinde kanser hastalarının görüşülerek tedavi ve izlemlerinin nasıl yapılacağına karar verilmesi uygun bir yoldur. Hastaların tedavi ve izlemleri radyolog, patolog, nükleer tıp uzmanı, laboratuvar ekibi, hemşire, cerrah, medikal onkolog ve radyasyon onkoloğundan oluşan ekip tarafından yürütülmektedir. Kemoterapi ve radyoterapi tedavilerinin konforlu ortamlarda alınması, hastaların tedaviye uyumlarını artırmaktadır. Tedaviye zamanında başlama, kan tetkiklerinin zamanında çıkması ve doktor tarafından değerlendirilmesi, radyoloji ve nükleer tıp görüntüleme tetkiklerinin zamanında yapılması uygun tedavi ve izlem için gereklidir.
“Doktorunuzdan saklamayın, paylaşın”
Hastalar tedavi sırasında veya tedavi bittikten sonra başta bitkisel kökenli olmak üzere birçok farklı ürün kullanmaktadır. Gerek hastalar gerekse hasta yakınları haklı olarak hastanın kanserden kurtulması için arayışa girmektedir. Hastaların varsa kullandıkları ürünler hakkında doktorlarını bilgilendirmeleri önemlidir. Hastaların ve hasta yakınlarının bu ürünleri kanserin gerçek tedavisi olarak görmek gibi bir yanlışlığa düşmemeleri gerekir.
Hastalar kemoterapilerini değişik şekillerde alabilmektedir. Hastanede Kemoterapi Ünitesi’nde ayaktan, serviste yatarak veya evde hap olarak kullanılabilen kemoterapi ilaçları bulunmaktadır. Kemoterapi şeması ve sayısı hastanın durumuna, hastalığın tipine ve evresine göre değişiklik göstermektedir.
Kemoterapi ilaçları HEPA filtreli kemoterapi hazırlama kabininde hazırlanmaktadır. Bu şekilde çevrenin ve çalışanların ilaçların zararlı etkilerinden korunması sağlanmaktadır. Her bir ilacın hastaya verilme süresi farklıdır. Bu nedenle hazırlanan ilaçlar zaman ayarlı pompalı cihazlarla hastalara verilmektedir.