KARA KARA DÜŞÜNEN DE VAR İŞ YERİNİ KAPATAN DA...

* Lokanta ve restoran işletmecileri salgında nasıl bir manzara ile karşı karşıya kaldılar? 

Ekonomik yönden zor günler geçiren esnafımız alınan bu son kararla birlikte adeta bitme noktasına geldiğini söylersek yanlış olmaz! Devletimizin almış olduğu önlemler nedeniyle mücbir sebepten dolayı kafe, kafeterya, kahvaltı salonları, restaurant ve lokantalarımız, odamıza bağlı açık ve kapalı düğün salonlarımız yaklaşık iki buçuk aydır kapalı. Çok az bir bölümü çok düşük kapasite ile evlere teslim paket servisi yaparak ayakta durmaya çalışmaktadırlar.

Halkımızın ekonomik koşullarını göz önüne alarak, bu pandeminin ne kadar süreceğini öngöremediğimiz için, yüksek kira bedelleri, stopaj, vergi, enerji maliyetleri ve işçi giderleri yükü altında, çaresizce kara kara düşünmekteyiz. Çözüm üretilmesi için sessizce beklemekteyiz.

Bir taraftan pandemi sürecinin yarattığı olumsuzluklar, diğer taraftan Mübarek Ramazan ayı dolayısıyla gıda maddelerinde artan fahiş fiyatlar karşısında ezilen esnafımız oluşan zamlarıda kendi sattığı ürünlere yansıtamadığını da düşünürsek, birçok lokantacı meslektaşımız kapatma veya devretme kararı aldığını üzülerek görmekteyiz. Bu bakımdan önümüzde ki süreçte ülke genelinde büyük bir işsizlik sorunu ve sosyal sorunlar ile karşı karşıya kalma olasılığı çok aşikardır.

*Eskişehir’deki lokanta ve restoran sahiplerinin zararları ne kadar? Tahmini bir rakam var mı?

   Bu sorunuza tahmini bir rakam vermek çok zor, prestijli caddelerde veya tesislerde işletme bedeller ile kenar semtlerde ki işletme bedelleri çok farklı, ama şu bir gerçek ki bu süreçte herkes büyük kayıplara maruz kalmıştır. Bunun telafisi en az bir yıl süregelir diye düşünüyorum

*Yeni süreç başladı. Kısa süre içinde hızlı bir toparlanma bekliyor musunuz?

   Bilim kurulun kararları, ekstra maliyetlerin yanı sıra, iş kapasitemizi yüzde kırklara kadar düşebileceği görülmektedir. Sürecin ciddiyetinin önemine bakılırsa, vatandaşlarımızın tedirginliği bir süre daha devam edeceğini düşünerek, pandemi süreci de ne kadar süreceğini tahmin edemediğimiz için kısa sürede çok kolay toparlanabileceğimizi tahmin etmiyorum. Ama en azından gereken önlemleri ve tedbirleri alarak bir yerlerden başlamamız bile bizim için çok sevindirici.

*İktidarın lokanta ve restoran sahipleri için ne gibi adımlar atması gerekiyor?

Bizler, kısıtlı sermayesi ile günlük gelir elde ederek ayakta kalma mücadelesi veren esnaflarız bir yerde, bu virüs salgınıyla işimiz daha da zora girmiştir. Kira, stopaj, elektrik, doğalgaz gibi giderlerimiz işlemeye devam etmektedir. İlgili kurumlar tarafından kesme kapatma ihbarları ve bizzat telefondan aramalar gelmeye başladı. Ekonomik açıdan zor duruma düşen meslektaşlarım alışveriş yaptığı, ticaret yaptığı kişilere de ödemelerini yapamamaktadırlar. Ticari ilişkilerimiz de bu süreçten çok olumsuz etkilenmektedir. Onurumuz ve gururumuz zedelenmektedir.

*Devletin pandemi sürecinde lokantacı esnafımıza sunduğu esnaf destek paketleri yeterli mi?

Kesinlikle yeterli değil. Hibe, nakit desteği şeklinde olmalıydı veya en azından sıfır faizli kredi desteği olabilirdi. Halk bankası tarafından verilen 25 bin liralık kredi ve Esnaf Kefalet Kooperatiflerinden verilen kredilerle ilgili bankalar tarafından sicil kredi notu düşük denilerek kefil veya ipotek talepleri işi biraz yokuşa sürmektedir. Durumu iyi olan esnafımızın böyle bir desteğe zaten ihtiyacı yok. Önemli olan asıl zor durumda olan esnafımıza ulaşmaktır. Ayrıca kredi desteği, ilerleyen süreçte yükümüze yük katacaktır. Her şeyin ertelendiği göz önüne alındığında ileri bir tarihte geri ödemelerde de sıkıntılar yaşanacaktır. Tüm ödemeler en az 24 ay faizsiz eşit şekilde taksitlendirilmelidir. Belirsizliğin ne kadar süreceği tahmin edilemediği için devletimiz tarafından ertelenen kısa vadeli borçlar, tahakkuk edecek borçlarla üst üste bineceğinden dolayı, ödeme zorluğu çekecek olan esnafımızın yeniden yapılandırma talebinde bulunmaması için tahakkuk eden kira, kredi, doğalgaz, elektrik, vergi, stopaj, kdv gibi her türlü ödemeleri en az 24 ay süreyle faizsiz eşit taksitler şekilde taksitlendirilmeli. Esnaf teşkilatı iyi günde kötü günde her zaman devletimizin yanında olmuştur, böylesi kötü gününde sosyal devletin gereksinimlerini de yanında görmek istiyor. Temsil ettiğim meslek grubu adına Eskişehir Lokantacılar Odası Başkanı Bahar Bilen olarak; İyi günde kar ortağımız olan devletimiz, kötü günümüzde zarar ortağımız olmasını bekliyorum…

*Üyelerinizin ne kadarı bu süreçte iş yerlerini kapatmak zorunda kaldı?

Sürecin ne kadar süreceğini kestiremedikleri için, bu güne kadar epey kapatan oldu, biriken kira borçları sebebiyle, tedarikçi firmaların borçları karşısında dayanacak gücü kalmayanlar da olur önümüzdeki günlerde. İçkili Lokantalarımız yaklaşık iki buçuk aydır kapalı, hiç bir gelirleri yok, biriken ağır borçlar ve yeni süreçte de saat 22’00 kadar açık olmaları nedeniyle ayakta kalmaları imkânsız. Zaman darlığı açısından müşterilerinle karşı karşıya gelme söz konuları doğurabileceğini ve epey zorlanacaklarını düşünüyorum. Normal çalışma saatlerine dönmelerini yetkililerden talep ediyorum.

*Lokanta ve restorantlar yeni sürece nasıl uyum sağlayacak?

Tabi ki mutlaka bazı yeni alışkanlıklarımız doğacaktır. Biz Türkler zeki milletiz. Gelişen koşullar karşısında ticari zekamızla arz talep çerçevesinde çok çabuk uyum sağlarız, yeni uyum yasaları doğrultusunda gereken şartları yerine getirerek, hijyen kurallarından da gelecek yeniliklerden taviz vermeden uyum sağlarız. Müşterilerimize gönül rahatlığı ile hizmet vermeye hazırız, herkesi bekliyoruz...