1. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin birinci maddesine göre, Anayasa'nın "Yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek. Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "Bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.
2. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin ikinci maddesine göre milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak
3. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin üçüncü maddesine göre seçilme yaşını 25'ten 18'e indirilmesini ve askerlikle ilişiği olanların milletvekili adaylığına başvuramamasını öngörüyor.
4. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin dördüncü maddesine göre Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor. Değişiklik; seçimlerin 4 yılda değil 5 yılda bir yapılmasını, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin de 5 yılda bir olmasını ve seçmenlerin iki seçim için aynı gün sandığa gitmesini, süresi biten milletvekilinin yeniden seçilebilmesini, Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılmasını öngörüyor.
5. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin beşinci maddesine göre TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.
6. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin altıncı maddesine göre, TBMM, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak.Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek. Yazılı Soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek. Meclis Araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.
7. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin yedinci maddesine göre, anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek.
Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.
Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor.
Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.
8. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin sekizinci maddesine göre Anayasanın "cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddede değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına, "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor.
Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor.Cumhurbaşkanı, "devlet başkanı" sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek, anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak. Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM'de açılış konuşmasını yapacak.
Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verecek.
Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderecek. Kanunların, TBMM İçtüzüğü'nün tümünün veya belirli hükümlerinin anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açacak.
Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek.
Cumhurbaşkanı üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyecek
Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti'nin temsilcilerini gönderecek, Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul edecek.
Milletlerarası antlaşmaları onaylayacak ve yayımlayacak.
Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunacak
Milli güvenlik politikalarını belirleyecek ve gerekli tedbirleri alacak.
TBMM adına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil edecek.
Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Kararnamelerle, yürütmenin ihtiyacını karşılaması sağlanacak, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler düzenleme alanı dışında bırakılacak.Kanunlarda, kararname konusu ile aynı konuda farklı hüküm bulunması halinde kanun uygulanacak. TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelecek.
Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecek. Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmi Gazete'de yayımlandıkları gün yürürlüğe girecek.
Cumhurbaşkanı ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirecek ve yetkileri kullanacak.
9. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin dokuzuncu maddesine göre Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşüp ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verecek
10. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin onuncu maddesine göre, Cumhurbaşkanı seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek. Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanına vekalet edecek ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacak. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, 81. maddede yazılı şekilde TBMM önünde ant içecekler. TBMM üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erecek.
11. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on birinci maddesine göre, TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Bu halde TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilecek. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam edecek. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıl olacak.
12. MADDE
Anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanının OHAL yetkisini düzenleyen on ikinci maddeye göre Cumhurbaşkanı ve TBMM'ye karşılıklı olarak fesih yetkisi veriyor. Cumhurbaşkanı ve TBMM, yeni seçilen Cumhurbaşkanı ve milletvekilleri göreve başlayana kadar görevine devam edecek TBMM, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimler birlikte yapılacak.
13. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on üçüncü maddesine göre disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamayacak. Ancak savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilecek.
14. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on dördüncü maddesine göre Madde, HSYK'nin yapısında değişiklik öngörüyor
15. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on beşinci maddesine göre ,Cumhurbaşkanı'nın bütçe yetkisini düzenliyor.
16. MADDE
TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 16. maddesi 341 evet, 134 ret oyuyla kabul edildi.
17. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on yedinci maddesine göre ,TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak.
Seçimin yapılacağı güne kadar milletvekillerinin ve cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27'nci Yasama Dönemi Milletvekili Genel Seçimi, cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak.
18. MADDE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Dair Kanun Teklifi'nin on sekizinci maddesine göre "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek. Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecek.
PEKİ O MADDELER NE İÇERİYOR?
PEKİ O MADDELER NE İÇERİYOR?
Es Gündem 26 EditörTBMM Genel Kurulu'nda devam eden anayasa görüşmelerinde 1. tur dün akşam 18. maddenin de geçmesinin ardından tamamladı. Peki yeni anayasa maddeleri neleri içeriyor? İşte 18 maddelik anayasa değişiklik teklifi..