İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) yarım asrı deviren “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasına göre 2018 yılının zirvesinde 79 milyar TL’lik üretimden satışları ile yine TÜPRAŞ yer aldı. Listede Ford Otomotiv 31 milyar TL’lik üretimden satışlarıyla ikinciliğini, Toyota Otomotiv de 23.6 milyar TL üretimden satışlarıyla üçüncülüğünü korudu. Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2017 yılında 652.7 milyar TL olan üretimden net satışları 2018 yılında yüzde 34.5 artarak 878 milyar TL’ye çıktı. İSO'nun değerlendirmesinde bu hızlı büyümede, fiyat artışlarının yanı sıra döviz kurlarındaki yükselmenin ihracat gelirlerinde yarattığı artışın da belirleyici rol oynadığı belirtildi.
SO 500 kuruluşlarının ihracatta kaydettiği yüzde 11’lik artışın yanında, yaratılan katma değerde yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payının ve Ar-Ge yapan firmaların sayısının artması umut verici oldu. İSO 500 şirketlerinin finansman maliyetlerinin ise önceki yıllarda olduğu gibi sorun olmaya devam ettiği görüldü.
ESKİŞEHİR'DE 4 FİRMA YER ALDI
"Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” listesinde Eskişehir Sanayi Odası'na bağlı dört şirket yer aldı. 2017 yılında 34. sırada olan Eti Gıda 2018'de 37. sıraya geriledi. TUSAŞ Motor Sanayi (TEI) 129. sıradan 125. sıraya yükselirken, Alp Havacılık 479. sıradan 327. sıraya sıçradı. 2017'deki en büyükler listesinde 267. sırada bulunan bir başka Eskişehir firması Peyman ise 2018'i 376. sırada kapattı.
Bir önceki yıl, TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 51.1 milyar lirayla Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşu olmuştu. 2017 yılında Ford 22.7 milyar lirayla ikinci, Toyota ise 17.8 milyar lira ile üçüncü sırada yer almış, Toyota'yı sırasıyla Tofaş, Oyak-Renault, Arçelik, İskenderun Demir Çelik, Ereğli Demir Çelik, İçdaş Çelik ve Hyundai Assan takip etmişti.
SAVUNMA ŞİRKETLERİ YÜKSELİŞTE
Bu arada Türkiye'nin en değerli savunma sanayi kuruluşu ASELSAN'ın 2018'de 2017'ye göre 5 sıra birden yükselmesi dikkat çekti. Bir başka savunma sanayi şirketi TUSAŞ da 6 sıra yükselişle 22. sıraya çıktı. Oyak ile Tofaş'ın sıralamada yer değiştirmesi de dikkat çeken diğer bir detay oldu.
ETİ MADEN 5 BASAMAK YÜKSELDİ
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2017 yılına göre göre 5 basamak yükselerek 32'nci sıradan 27'nci sıraya çıktı. Açıklanan verilere göre İSO 500 şirketlerinin 2018 yılında yarattığı istihdam bir önceki yıla göre yüzde 2.4 yükselerek 690 bin 704'e ulaştı. Ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 20.2 oldu.
ZARAR EDEN ŞİRKET SAYISI ARTTI
Söz konusu firmalar 2018'de toplam 63.5 milyar lira dönem kârı elde etti. 2018'de İSO 500 listesinde yer alan firmalar arasında, kâr eden kuruluş sayısı 422'den 381'e düştü. Zarar eden kuruluş sayısı ise 78'den 119'a yükseldi. 71.8 milyar dolarlık ihracat yaptı.
İHRACATTA İLK ÜÇ YİNE OTOMOTİVDE
İhracat sıralamasında ilk üçü geçen yıl olduğu gibi otomotiv şirketleri aldı. Ford Otomotiv 5 milyar 682 milyon dolarla geçen yıl en çok ihracat yapan sanayi kuruluşu olurken, bu firmayı 4 milyar 325 milyon dolarla Toyota ve 3 milyar 363 milyon dolarlık ihracatla Oyak-Renault takip etti. Geçtiğimiz yıl ihracat sıralamasında üçüncü sırada yer alan Tofaş bu yıl 3 milyar 69 milyon dolarlık ihracatla dördüncü oldu.
FAVÖK BÜYÜKLÜĞÜ YÜZDE 48 ARTTI
Araştırmadaki temel göstergelere göre FAVÖK büyüklüğü 2018 yılında yüzde 48 artarak 94.7 milyar TL’den 140.2 milyar TL’ye yükseldi. Böylece firmalar son altı yılın en yüksek FAVÖK artışını gerçekleştirdi. Vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı yüzde 19.7 artarak 53 milyar TL’den 63.5 milyar TL’ye yükseldi. FAVÖK’te reel olarak yüzde 23 gibi yüksek bir artış sağlanırken, vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı reel olarak 0.5 azaldı.
ORTA VADEDE POZİTİFE DÖNECEK
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan raporla ilgili olarak “Türk sanayisi en zor şartlarda dahi kendi ana faaliyetinde sahip olduğu birikim ve dayanıklılık gücüyle üretimini başarıyla sürdürüyor. Üretim ekonomisinin ve ona verilen desteğin her geçen gün daha da nitelikli bir konuma gelmesiyle finansal tablolardaki görüntü de orta vadede pozitife dönecektir” açıklamasında bulundu.