Türk Sağlık-Sen Eskişehir Şube Başkanı Hüseyin Kararman, Eskişehir Şehir Hastanesi ile İlgili Melek Ekiz’in sorularını yanıtladı…
Ağustos denildi, Eylül denildi şimdi ise yılbaşından önce mutlaka açılacak deniliyor. Açılış süreci neden bu kadar gecikti? Yılbaşında açılacak mı gerçekten?
Açılmasının neden bu kadar geciktiğini kimse bilmiyor, birçok söylenti var. Hastanenin altından su çıktığından tutun da, yüklenici firmanın iflas ettiğine kadar bir sürü dedikodu ayyuka çıkmış durumda. İşçilerini çağırdı, çalışanlarının birçoğuna ücretsiz izin vererek ama birçoğunun da kimliklerini alarak işten çıkarttıklarını duyduk. İnanın bizler neden açılmadığını ya da açılamadığını bilmiyoruz. Sadece şuna bağlıyorlar; yeterli yol yok, ulaşım sıkıntısı yaşanacak o yüzden açılması ertelendi diyorlar. Benim tahminim ise; doların yükselmesi, yüklenici firmaya ödenecek meblağın artması bu açılış sürecini biraz geciktirdi gibi duruyor. Yılbaşından sonra açılır mı bir şey diyemiyorum ama yine dedikodulardan bahsedersek bu açılışın 2019 Mart’a kadar sarkacağı söyleniyor.
Şehir Hastanesi bize 5 yıldızlı otel tadında sunuluyor. Diğer devlet sağlık birimlerinin birçoğunun kapanmasıyla birlikte de vatandaşın kafasında bir takım soru işaretleri oluşuyor: “Cebimizden para çıkacak mı? Çıkacaksa hangi birimler ücretli olacak?”gibi…
Eskişehir Şehir Hastanesi gerçekten çok lüks ve modern bir şekilde yapılmış bir hastane. Hastalar içeri girdiğinde o güzelliği mutlaka görecekler. Fakat bu şimdi Dünya Bankası ve Küresel Sermaye’nin ortak bir projesi. Bu sebeple insanlara hoş göstermek zorundalar. Türkiye genelinde açılan şehir hastanelerinde hizmet ücretsiz. Fakat ben bunu ilerleyen zamanlarda gerçekleştirilecek sağlığın özelleştirilmesi projesinin bir adımı olarak görüyorum. Şehir hastanelerinin açıldığı yerde, devlet hastaneleri kapatılıyor. Eskişehir o yüzden şanslı; biri kapanacak Şehir Hastanesi’ne taşınacak, Yunus Emre Devlet Hastanesi ise işleyişine devam edecek. İnsanları Şehir Hastanelerine gitmeye mecbur bırakacaklar. Özel hastanelerde de her ne kadar para alınılmıyor denilse de insanlar gittiği zaman para ödemek zorunda kalıyor. İlerleyen dönemlerle de yüksek kiralar ve meblağlar ile yaptırılmış şehir hastanelerinin paraları ödenemeyeceği için halktan para isteyeceklerini düşünüyorum. Sağlık böyle küçük adımlarla da olsa özelleşiyor maalesef.
Kamu-Özel ortaklığı ile yapılan bu projelerde, imzalanan anlaşmalar hep şirketlerin lehine. Şirketler kendi kira bedellerini karşılayamadığı zaman sağlık hizmetinin kalitesini düşürme ve hatta bazı birimleri kapatma, işçi çıkarma hakkına sahip. Bu durum sizce başka ne gibi sıkıntılar yaratabilir?
Eskişehir’e Şehir Hastanesi geleceği zaman ben küçük bir araştırma yaptım. Bu şehir hastaneleri nedir diye? Bu yüklenici yani hastaneyi yapacak firmaya hastane arazisi bedelsiz veriliyor. Devlet bu firmaya 25-30 yıl, bu 49 yıla kadar da uzatılabiliyor. Bu süreçte hazine garantisi ile kira ödenmesini garanti ediyor. Hastane çevresinde yapılacak tesisler oteller, lokantalar, kafeteryalar, taksi, cenaze hizmetleri, hastane içinde görüntüleme merkezleri, laboratuvarlar aklınıza gelebilecek her şey 25 yıl bu firmalar tarafından çalıştırılacak. ÖTV ve KDV dâhil en ufak bir vergi de ödemeyecekler. Kapatılacak devlet hastanelerinin arazileri de yine bu firmalara verilecek. Eskişehir’deki Devlet Hastanesi’nin yeri çok kıymetli bir yerde mesela. Bu yüklenici firma zaten bu konumlar üzerine yaptığı lüks dairelerden masrafının çoğunu karşılayabilecek. Biz Türkiye genelindeki diğer şehir hastaneleri uygulamalarından bahsediyoruz şu an. Bir de şöyle bir şey var; devlet ve firma arasındaki bir anlaşmazlık durumunda, hastaneyi yapan yüklenici firma krediyi hangi ülkeden aldıysa dava Türkiye’deki mahkemelerde değil, o ülkenin mahkemelerinde görülecek.
İçerisindeki işletmelerin iktidara yakın kişilere verileceği ve torpil iddiaları var. Bununla ilgili neler söyleyebilirsiniz.
Tabi ihaleyi kimler alacak, kimler almayacak bilmiyoruz. Bunu yapacak olan da yine yüklenici firma. Yapıldığı zaman bunu göreceğiz. Henüz bir eylem olmadan yorum yapmak abesle iştigal olur.
Tek hastane olması ve ulaşımın zor olması sizce sıkıntı yaratacak mı?
Ben bu hastanelere şehir hastaneleri demiyorum, şehir dışı hastaneleri diyorum. Bana göre Eskişehir’de yapıldığı yer en kötü yerlerden bir tanesi. Ulaşım yok, plansız, programsız olsun da nasıl olursa olsun mantığı ile konulmuş bir yer. Zaten mevcut Devlet Hastanesi ile yatak sayılarını da karşılaştırırsak Devlet hastanesinin 1000 tane yatağı, Şehir Hastanelerinin ise 1.100’e yakın yataklı olacak. Sadece hastaların daha lüks bir ortamda tedavi olabilmelerine yönelik bir iyileştirme söz konusu. Onun haricinde Eskişehir’e hiçbir getirisi olacağını düşünmüyorum. Hastanenin CEO’u olacak. Şirket Devlet Hastanesi’nin sağlık personeli kadrosu ile çalışmaya devam edecek olsa bile örneğin laboratuvar teknisyenleri yerine kendi elemanlarını ve cihazlarını getirecek. İlerleyen dönemlerde gerçekten bir ödeme yapılamadığı zaman örneğin diyecek ki A kişisi sen gel, istediğin kadroyu da topla etrafına ve oradaki sağlık memurlarını da senin emrine verdim bu bölümü çalıştır ve kar ettir diyebilecek. Bu şekilde bölüm bölüm satılıp özelleşecek benim öngörüme göre. İşte böyle bir durumda o birimlerdeki hastalar da ilerleyen dönemlerde mecburen para vermeye başlayacaklar.
Seçim öncesinde işe alınan işçilerin işten çıkarıldığı doğru mu?
Birebir beni arayan birkaç arkadaşımız oldu. Kimisi ‘geçici izne çıkarttılar, ne zaman başlayacağımız belli değil’ dedi, kimi ‘kimliklerimizi dahi aldılar, bizi işten çıkarttılar’ dedi. Hatta şehir dışından çalışmak için gelen birkaç işçinin kendi memleketlerine döndüğünü biliyorum. Ama bunlar taşeronlaşmada olağan şeyler oluyor. Bir iş güvencesi, işçiyi koruyacak bir yasa olmayınca işçinin hali işverenin iki dudağının arasından çıkana bakıyor. Bunlar ilerleyen dönemlerde de korkarım ki daha da yaygınlaşarak devam edecek.
Şehir Hastaneleri sistemi daha önce İngiliz Sağlık Sistemi’nde denenmiş ve İngiliz Sağlık Sistemini çökertmiş bir sistem. Sağlıkta özelleşme beklediğinizi söylediniz, bir çöküş bekliyor musunuz?
Çöküş mutlaka olacaktır çünkü bu sistem İngiltere’de ve Kanada’da denendi ve olmadı. Küresel sermayenin bir oyunu olarak görüyorum ben bu sistemi. İngiltere’de halkın %70’inin de karşı gelmesi ile 7 hastanenin 5’i kapatıldı. Biz ise orayı örnek alarak geliştirdiğimizi söylüyoruz bu projeyi. Bizim gibi az gelişmiş ülkeleri sömürebilmek adına bu tür şeyler yapıldığını düşünüyorum. Projenin başladığı yerdekiler bu işten vazgeçerken biz, denenmiş ama tutmamış bir sistemi uygulamaya çalışıyoruz. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, 'bu hastaneler benim hayalimdir' dedi ama ben bu konuştuklarımızı, ona hastaneler kurulmadan anlatmış olsalardı kabul etmezdi diye düşünüyorum.
Çeşitli bölümler tamamlanmış ve hizmete açışmış deniliyor?
Açılan bir birim henüz yok. Belki oradaki hazırlık sürecinden dolayı böyle bir izlenim oluşmuştur. Şirket elemanları düzenlemeler için çalışıyordur. Ama Yunus Emre Devlet Hastanesi’nde cerrahi olmayan servislerin ve laboratuvarların bir kısmı taşındı.
Devlet Hastaneleri Eskişehir için yeterli miydi sizce?
Bana göre buradaki Eskişehir Devlet Hastanesi devletin gururudur. Burasının akıbetini ise ilerleyen zamanlarda göreceğiz. Eskişehir Devlet Hastanesi de çok büyük paralar harcanarak lüks bir şekilde yapılmıştı. Ben devletin çok büyük kayıpları olduğunu düşünüyorum. Bakın şöyle bir örnek vereyim ben size: Şehir Hastaneleri ihale kanununa tabi değildir. 2010 yılı ihale yöntemi ile 1.200 yataklı Erzurum Devlet Hastanesi 193,5 milyon lira bedelle tamamlanmış. 1538 yataklı Kayseri Şehir Hastanesi 427 milyon civarında. 25 yılda ödenecek tutar 3 milyar 443 milyon TL. Ortalama bir şehir hastanesine harcanan para ile belki 8 tane Devlet Hastanesi yapılabilir. Bu paralar milletin cebinden çıkacak. Bu paralar bizim çocuklarımızın geleceği. Benim Şehir Hastaneleri’ni eleştirmemin en büyük sebebi budur. Bu kesinlikle küresel sermayenin oyunudur. Eksikler tamamlansın vatandaş hizmete kavuşsun ve umarım ülkenin yararına olur her şey diyorum ama bunu söylerken de çok büyük bir ünlem işareti olduğunu belirtmek istiyorum.