TERMİK SANTRAL GERÇEĞİNİ BİR DE BAŞKANDAN DİNLEYİN

HABER/ Ayşe Kaytan Uçak: Gündüzler, Sepetçi, Yakakayı, Kızılcaören, Danişment, Osmaniye, Bahçecik, Karakamış ve Karahöyük’te yaşayan çiftçiler, termik santral nedir, çevreye ve insan sağlığına etkileri nelerdir, Zonguldak’a giderek yerinde öğrendiler. Eskişehir Çevre ve Yaşam Platformu’nun öncülüğünde gerçekleşen gezide çiftçiler, Zonguldak’ın Kilimli İlçesi Çatalağzı Beldesi'nde 7 üniteden oluşan toplam 3 bin 90 megavat enerjili 4 termik santralin bulunduğu alanı inceledi.

Çatalağzı Belde Belediye Başkanı Adnan Akgün, termik santralin çevreye verdiği zararları köylülerle paylaştı.

Zonguldak’ta neden termik santral var? Zonguldak’ta kömür çıkıyor. Burada koklaşabilir kömür çıkıyor. Yani demir çelik elde etmek için bu ürünün olması lazım. Demir çelik sanayinde kullanılan tek kömür Zonguldak’ta çıkıyor, burada çıkıyor. 1948 yılında devlet bu koklaşabilir kömürün atığıyla bir termik santral kurmuş. Cumhuriyet tarihinin ikinci termik santrali.  Bu yörede termik santral kültürü var bir şekilde.

‘Çocuklarınız işsiz’ dediler, halk da ‘tamam’ dedi

2000’li yılların başında burada ithal kömüre dayalı santraller kuruldu. Sıkıntı şuradan kaynaklanıyor. İnsanlara şunu diyorlar hep; ‘Çocuklarının işsiz, ekonomik mağduriyet var. Biz santrali kurarız, çocuklarınız iş bulur. Ekonomik, sosyal canlılık olur.’ Halk buna bir termik santral var, ufak bir tane daha kurulsun diye müsamaha gösterdi. 

1,5 kilometrede 7 ünite var, yetmedi yenilerini de kurmak istiyorlar

160 megavat diye başlandı. Sonradan kurulan santraller 2700 megavatlara çıktı.  Şuan Çatalağzı’nda 3090 megavat gücünde santral çalışıyor. Türkiye’nin yüzde 7 elektriği burada üretiliyor. Günde yaklaşık 30 bin ton kömür yanıyor. Bunun yaklaşık 10 bin tona yakın külü çıkıyor. Bunların hepsi bir problem. Çatalağzı’nda, 1,5 kilometrede 7 ünite santral çalışıyor. Bizim derdimiz, Çatalağzı’nın derdi şu; Bu 7 üniteye 8 ve 9 yaptırmamak. Zincirler devam ediyor.

Sizin konumunuz farklı, o bölgede hiç termik santral yok

Biz Çatalağız halkı olarak şunu diyoruz; ‘Yapacağınızı yapmışsınız, eyvallah. Bunları söküp atma gücümüzde yok. Yapılanlar standartlara uygun çalışsın da daha yapmayın. Zehirleniyoruz burada.’ Sizin konumunuz farklı.  Dediğiniz bölgede hiç termik santral yok.  Oraya termik santral yapılmak isteniyor Şimdi burada sokağa çıkın, halkla, esnafla konuşun. Çevreyi gözlemleyin. Santralin ne gibi zararlar verdiğini bizzat burada kendiniz göreceksiniz.   

Kül barajından sızan ağır metalleri soluyoruz

Termik santralin ne gibi zararları var?  Bir kül barajımız var. Patlak, sızdırıyor. Patlak olduğu için yazın kuruyor. O küllerin içerisinde ağır metaller var. Tehlikeli atık. Olduğu gibi mahallenin üzerine geliyor. İnsanlar onu soluyor. Geceleri çok büyük gürültü problemi var. Gürültüden insanlar uyuyamıyor. Aşırı bir kamyon trafiği var. Bu beldeye 2000 tane kamyon giriyor günde. Altyapı dayanmıyor. Yerleşim ile santraller iç içe. Sonuçta mağdur olan halk. Halk da sesini fazla çıkaramıyor. Santral yer altı sularınızı da etkileyecek. Külleri depolayacak yer bulamıyorlar. Her taraf kül dolu.  Çatalağzı’nın yüzde 10’u işsiz. 7 bin 500 nüfuslu bir beldeyiz. İşsizliği çözmüyor.

(Eskişehirli çiftçiler, kül depolama havuzlarını inceledi)

Devletin yaptığı ölçümlerde, partiküller limitleri aşıyor

Çevre Bakanlığı iki ya da üç ay önce buraya hava ölçüm cihazı getirdi. 1,5 ay evvelde Valilikte bu konuyla ilgili bir sunum yapıldı. Devletin yaptığı ölçümlerden şunu gözlemledik; ‘Kükürt dioksit değerleri limitleri aşıyor. Soluduğumuz havadaki toz, partiküller limitleri aşıyor.’

Birileri para kazanıyor bu işten, insan sağlığını düşünen yok

Yetkililer her zaman şunu diyorlar; ‘Enerji açığı var. Türkiye enerjide dışa mı bağlı olsun?’ Bunun çözümü var. Dünya bunun çözümünü bulmuş. Almanya kullandığı enerjinin yüzde 25’ini yenilenebilir enerjiden alıyor. Rüzgardan, güneşten...Almanya’daki güneşi düşünün,  Türkiye’deki güneşi…Biz de potansiyel var ancak sıkıntı şurada enerji planlamasını yapanlar kolaycılığa kaçıyor. Hemen termik santral kuruyor. Birileri para kazanıyor bu işten. İnsanları sağlığı düşünen yok.

Termik santralin size artı bir katkısı olmayacak

Sizin olduğunuz bölgede tarım yapılıyor. Siz tarımdan kazanacağınızı kazanıyorsunuzdur. Termik santralin size artı bir katkısı olacağını zannetmiyorum. Türkiye’nin kurulu gücü şuan 80 bin megavatın üzerinde. Ama talep olan güç 47 bin megavat. Yani talebin iki katı kurulu gücün var senin. Niye böyle sürekli termik santralleri dayatıyorlar bunu anlamış değiliz. Burada bence kolaycılığa kaçıyorlar, birilerine rant aktarıyorlar.

Mücadelenizi siyaset üstü tutun…sağlığın siyaseti olmaz

Devlet santrali kuruyor, insanlar hastalanıyor. Onların sağlık giderlerini de devlet karşılıyor. Niçin yaşıyoruz? Sağlık için yaşıyoruz. Arkadaşlar termik santralle mücadele ederken bunu siyasi bir malzeme olarak kullanmayın. Siyaset üstü tutun. Çünkü sağlığın siyaseti olmaz. O havayı bütün canlılar soluyor. O anlamda birlik olun.  Birliktelik sağlamadan mücadele etmeniz çok zor. Alternatifiniz var. Tarım ile karnınızı bir şekilde doyuruyorsunuz. Kesinlikle örgütlenin ve kenetlenin. Bu iş halka kalmış. Halk istemezse bu iş olmaz. Gerisi hikaye. 

Biz de şeffaflık yok, onun için güvenemiyoruz

Japonya’da, Hollanda’da var termik santral. Ben İngiltere’de gördüm. Bacalarda sıkıntı olursa insan eli hiç değmiyor. Sensörler var. Norm değerler aşılınca otomatikman durduruyor santrali.  Orada insan sağlığı ön planda. İnsanlar soluduğu havayı ekranda görüyorlar. Şeffaflık var. Bizde olmayan o. Onun için güvenemiyorsunuz. Genelde bürokrat yapısı bu işlerde halktan yana olmuyor. Her zaman devletten yana oluyor. Çifte standart uyguluyorlar.

Santrallerin bacalarından çıkan gazlar asit yağmurları oluşturuyor

Bana yaşlı teyzeler geliyor. Dedikleri şu; ‘Oğlum benim bahçede meyve ağaçlarım vardı. Hepsi kurudu.’ Bu teyze 70, 80 yaşında. Toprakla haşır neşir. Niye kurudu bunlar? Buradaki bir okulda, bir öğretmenimiz yağan yağmurları ölçmüş. Burada yağan yağmurlar asit şeklinde yağıyor. Numuneleri almış… Asit yağmurları bitki örtüsünü öldürüyor.