Akşit “Soruyorlar ‘Uçak motoru fabrikası niye Eskişehir’e kurulmuş?’ diye. Ben de yarı şaka Abdülhamit yüzünden diyorum”
Tusaş Motor Sanayii A.Ş.(TEI) Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit, Türkiye’nin savunma sanayinde son yıllarda devlet ve siyasi irade desteği ile ciddi işler başardığını dile getirdi.
Türkiye, son dönemlerde başlattığı ve devam eden Özgün Hafif Genel Maksat, ATAK, Türk Genel Maksat Helikopteri gibi projelerde önemli yol aldı. Bu projelerde itki sistemleri yurt dışından tedarik edilirken Turboşaft Motor Geliştirme Projesi (TMGP) ile bunların motor sistemlerinin de yerli ve milli olması için çalışmalar hız kesmeden devam ediyor. Bu kapsamda Turboşaft Motor Geliştirme Projesinde yurt içi mevcut imkan ve kabiliyetlerin azami ölçüde kullanılması amacıyla düzenlenen "Turboşaft Motor Alt Sistemleri Çalıştayı', Eskişehir'de gerçekleştirildi. Burada İHA'ya açıklamalarda bulunan TEİ Genel Müdürü Mahmut Akşit, Türkiye'nin bu şekilde devam ettiği takdirde kendi ihtiyacı olan ana savunma sistemlerini kazanacağını öngördüğünü belirtti.
"Devletin ve siyasi iradenin ciddi bir desteği olmadan bunlar olmuyor"
Çalışmaların arkasında uzun dönemli desteklerin olmadığı için bazı çalışmaların yapılamadığına değinen Akşit, "Savunma sanayinde ülkemiz gerçekten son 10-15 yılda ciddi bir atak yaptı. Bana soruyorlardı ‘Türkiye’de uçak motoru yapılamaz mı? diye. Ben de ‘Yapılabilir, çünkü genel prensiplerini biz biliyoruz. Bizim gibi mühendis arkadaşlarımız biliyorlar’ diyordum. Ama neden yapılamadı? Arkasında uzun dönemli devlet desteği, siyasi bir desteğe ihtiyacı var. Bu tip projeler hemen 1-1.5 yılda yapılabilecek işler değiller. Helikopter motoru projesi de toplamda 8.5 yıllık bir proje. Tamamen entegrasyon çalışmasını yapıp sertifikalı bir şekilde uçması. Bunlar uzun soluklu projeler ve 100 milyonlarca dolar değerinde büyük projeler. Devletin ve siyasi iradenin ciddi bir desteği olmadan bunlar olmuyor. Son 15 yılda da bu irade gerçekten bu işi yapabilecek insanların arkasında. O yüzden kendilerine teşekkür ediyoruz" dedi.
"Türkiye böyle devam ederse kendi ihtiyacı olan ana savunma sistemlerini kazanacaktır"
Devletin ciddi Ar-Ge teşvikleri verdiğini ve bunun sonucunda gelişmelerin yaşandığını aktaran TEI Genel Müdürü Akşit, "Devletimiz ciddi Ar-Ge teşvikleri ve veriyor. Bir motoru geliştirmek için sadece motorun kendisinin tasarlanması yetmiyor. Çünkü altyapıya da ihtiyaç var. Yani bunu destekleyecek bir ekosisteme ihtiyaç var. Bunun da gelişmesi gerekiyor. Bunu da son yıllarda devletimiz TÜBİTAK vasıtasıyla verdiği Ar-Ge teşvikleri, yavaş yavaş malzeme teknolojileri, test teknolojileri, katlamalar, soğutma, analiz. Her yönde ciddi bir gelişme var. Biz de bunların meyvelerini toplayıp bir araya getirerek ürünümüze aktarıyoruz. Son nihai entegrasyonu da proje yöneticisi olarak biz yapıyoruz. O yüzden son yıllarda gördüğümüz gelişme, gerçekten iyi bir gelişme devletimizin desteğiyle. Bence doğru yoldayız. İnşallah Türkiye 5-10 yıl daha bu şekilde ilerlerse devletimizin ve hükümetimizin desteğiyle, Türkiye’nin kendi ihtiyacı olan ana savunma sistemlerinin hepsini İnşallah kazanacağımızı öngörüyorum" ifadelerini kullandı.
"Eskişehir'in Abdülhamit'e teşekkür borcu var"
Eskişehir'in de savunma sanayindeki önemine dikkat çeken Tusaş Motor Sanayii A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Eskişehir bu yönden çok şanslı. Abdulhamit’e bir teşekkür borcu var. Bazen yurt dışı ziyaretçilerimiz geliyor fabrikamıza iş görüşmesi için. Soruyorlar ‘Uçak motoru fabrikası niye Eskişehir’e kurulmuş?’ diye. Ben de yarı şaka Abdülhamit yüzünden diyorum. Şaşırıyorlar tabi. Eskişehir Abdülhamit zamanında demiryolları yapılırken, o yolların bir kesişme noktasıydı. Hala da öyle biliyorsunuz. Hızlı tren de ilk buradan başladı. Böyle olunca o zaman demiryolundaki lokomotiflere falan bakım yapacak bir mekanik, bakım atölyesi düşünülmüş. Nereye kurulsun, demiryollarının kesiştiği noktaya. Yani Eskişehir’e. TÜLOMSAŞ o şekilde hayata geçmiş. Daha sonra, Osmanlı’nın son dönemlerinde ilk uçaklar çıktığında Osmanlı almış birkaç tane uçak. Bunların bakımını da Türkiye’de mekanik, ustalık, yetkinlik Eskişehir’de var. Hava İkmal Bakım’ın orada da güzel bir alan var. Getirmişler uçak bakım onarım tesisini de buraya kurmuşlar. Cumhuriyet zamanında çok daha büyümüş genişlemiş. Doğal olarak da uçak motor fabrikası buraya gelmiş oldu. Eskişehir bu yönden ciddi olarak şanslı. Teknik yetişmiş eleman alt yapısı, çoğu şehrimizden özellikle Anadolu şehirlerinden çok daha ilerde."