“Ekran kullanım kurallarını çocuğunuzla birlikte tekrar gözden geçirin”

Ekran teknolojisinin yaygınlaşması ve COVID-19 pandemisinin neden olduğu sokağa çıkma yasakları çocukların ekran kullanım sürelerini artırdı. ESOGÜ Haber’e açıklamada bulunan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk-Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Tülin Fidan ekran bağımlılığı uyarısında bulunarak ebeveynlere seslendi.
“Anne babalar çocuklarının ekran kullanımından şikâyetçi”
Teknolojik imkânların gündelik yaşantıyı dönüştürücü etkilerini dile getiren Dr. Fidan, çocukların ekran kullanımlarının anne ve babaların sıklıkla şikâyet ettikleri konuların başında geldiğini belirterek “Eskiden çoğunlukla eğlenme amacıyla kullanılan ekran ortamı; pandemi ile birlikte eğitim, öğrenme, sınav, sosyalleşme gibi aktivitelerini yerine getirmek için çocuk ve ergenlerin yaşamlarının birçok alanında neredeyse temel ihtiyaç haline gelmiştir. Ekran ortamının çocukların yaşamında, ruh sağlığı açısından tehdit oluşturmayacak, gelişimlerini bozmayacak şekilde var olması ve kullanılması ile ilgili kuralların oluşturulması gerekmektedir. Anne ve babaların en sık şikâyet ettikleri ve baş etmekte zorlandıkları sorunlar, çocukların ekran süresini düzenleyememeleri, düzenlenen sürelere uyum gösterememeleri, sınırlar konusunda sağlanamayan işbirliği nedeniyle oluşan karşılıklı olumsuz duygular, özellikle öfke sebebiyle hem anne ve babalarda hem de çocuklarda ‘sızlanmalar’, ‘bağırmalar’, bu durumun en nihayetinde ebeveyn-çocuk arasında sürekli bir gerilime dönüşmesi ve ilişki kalitesinin bozulmasıdır. Ekran kullanımı işte bu noktada bizlerce görünür hale geliyor” dedi.
Şu soruların cevaplarının bilinmesi önemli
Dr. Fidan ekran ortamı kullanımının bir sorun olarak değerlendirilmesinde bazı soruların cevaplarının bilinmesinin önemli olduğunu belirtirken bu soruları şöyle sıraladı:
“’Çocuğumun ekran ortamını kullanmayı bırakması zor mu, ekran ortamı onu motive eden tek şey mi, düşündüğü tek şey ekran ortamı mı, ekran ortamını kullanamadığı zaman sinirleniyor mu, ekran ortamını kullanmak istediği süre artıyor mu, kötü bir gün geçirdiğinde ekran ortamı onun daha iyi hissetmesine yardımcı olan tek şey gibi mi görünüyor, ekran ortamı kullanımı aile faaliyetlerini engelliyor mu, ekran ortamı kullanımı aile için sorunlara neden oluyor mu, ekran ortamına gizlice mi giriyor gibi sorulara yanıt verebilmek önemli”
Neler yapılmalı?
Dr. Fidan bu soruların çoğuna ‘evet’ cevabı verilmesi durumunda yapılması gerekenleri şu sözlerle ifade etti:
“Ekran kullanım kurallarını çocuğunuzla birlikte tekrar gözden geçirin. Tekrar net süreler, anlaşılır ve somut kurallar oluşturun, tutarlı bir şekilde uygulayın. Ekranın yaşına uygun güvenlikli kullanımı ile ilgili önlemler alın. Çocuğunuzun internetin tehlikelerinden korunabilmesi için çocuğunuzla olumlu, iletişime açık bir ilişki geliştirin ki sorun olduğunda size anlatabilsin. Ekran dışı faaliyet alanları oluşturması için çocuğunuza destek olun. Süre ve kurallara uyulmadığında net yaptırımlar belirleyin. Örneğin ekran süresinin azaltılması gibi.”
Ekran bağımlılığının davranışsal bir bağımlılık türü olduğunu ve son yıllarda çocuklarda yaygınlığının gittikçe artmakta olduğunun altını çizen Dr. Fidan, “Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, depresyon, sosyal fobi gibi çocukluk çağı ruhsal hastalıklarının varlığı, ekran bağımlılığı için risk faktörüdür. Ev içinde düzenleme yapılmasına rağmen hala süre ve kurallarla ile ilgili sorun yaşanıyorsa, bu aşamada çocuk ruh sağlığı profesyonellerinden destek alınması önerilir” tavsiyesinde bulundu.